Ζήλια στη σχέση : Ορισμός, Εμφάνιση και Επιπτώσεις:
Σύμφωνα με τα λεξικά, η ζήλια είναι ένα συναίσθημα «που εμφανίζεται όταν ένα άτομο υστερεί απέναντι σε κάποιο άλλο, από πλευράς πλούτου, ικανοτήτων, ή ταλέντου, ή επιθυμεί διακαώς κάτι που κάποιος άλλος έχει στην κατοχή του… Το συναίσθημα αυτό αρκετά συχνά αγγίζει τα όρια της εμμονής. Παρά το γεγονός ότι σε αυτούς που ζηλεύουν, η ένταση και ο θυμός είναι στο επίκεντρο, η ζήλια συνήθως πηγάζει από αίσθημα αδυναμίας και όχι ισχύος…»
Αναγνώριση της Ζήλιας σε μία Σχέση
Η ζήλεια είναι συναίσθημα που προκαλεί έντονη ανησυχία-αγωνία και που μπορεί σχετίζεται τόσο με ένα πραγματικό, όσο και με ένα φανταστικό – υποθετικό περιστατικό.
Θεωρητικά, οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, ζηλέψαμε ή θα ζηλέψουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας!
Μπορεί να ζηλέψουμε τα αδέλφια μας, την τρυφερή σχέση που βλέπουμε ανάμεσα σε κάποιους και που ίσως λείπει από τη δική μας ζωή, υλικά αγαθά, τίτλους κλπ.
Ο Αριστοτέλης (384 π.Χ. -322 π.Χ.) την όριζε ως τον ψυχικό πόνο που μας προκαλεί η τύχη των άλλων, ενώ ο Ιμμάνουελ Καντ ( 1724 – 1804 ), ως τη δυσκολία κάποιου να δει τη δική του ευημερία, αφού συγκρινόμενος με κάποιον ή κάποιους άλλους, νιώθει να μειονεκτεί.
Η έννοια της ζήλειας (αν και ως λέξη χρησιμοποιείται συχνά με διττή έννοια) βρίσκεται στον αντίποδα του θαυμασμού: «Το ζήλεψα αυτό το φόρεμα, της πήγαινε πολύ!» και ταυτίζεται θα λέγαμε με αυτό του φθόνου: «Τι παραπάνω έχει αυτός για να μπορεί να κάνει αυτή την εργασία;»
Η «μαγική» λέξη σε σχέση με τον ορισμό της ζήλειας, που χαρακτηρίζει αυτόν που ζηλεύει, είναι η λέξη «υστερεί». Για να ζηλέψει, λοιπόν κανείς, θα πρέπει κάτι να του λείπει! Αυτό δε που μας λείπει, μπορεί να μη σχετίζεται απευθείας με το άτομο που ζηλεύουμε, αλλά με αυτό που το συγκεκριμένο άτομο αντιπροσωπεύει για εμάς στο μυαλό μας.
Αντιμετώπιση της Ζήλιας
Ο βαθμός, τόσο της αλληλεξάρτησης, όσο και της εγγύτητας της κάθε σχέσης, φαίνεται να βοηθάει τους επιστήμονες να προβλέψουν πότε είναι πιο πιθανό κάποιος να ζηλέψει. Έτσι λοιπόν, μπορεί κάποιος να μετατραπεί σε ζηλιάρη, αν κινδυνεύσει να χάσει μια σχέση στενή και πολύτιμη, αλλά είναι μάλλον απίθανο για τον ίδιο να βιώσει ζήλια όταν απειλείται η αποκλειστικότητα μιας σχέσης που δεν τη θεωρεί σημαντική.
Στην πραγματικότητα, η ζήλια αφορά και στα αισθήματα που τρέφουμε για τον άλλον, αλλά και στον τρόπο που σκεφτόμαστε.
Διάφορες μορφές της ζήλιας
Ζήλια μέσα στη σχέση, δεν είναι άλλο, λοιπόν, από τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και συμπεριφερόμαστε, ως αποτέλεσμα της αίσθησης που έχουμε ότι υπάρχει περίπτωση ο σύντροφός μας να νιώσει έλξη για κάποιον αληθινό ή φανταστικό αντίζηλο.
Ο Φρόϋντ έλεγε ότι υπάρχουν τρία είδη ζήλιας:
* η φυσιολογική, αυτή δηλαδή που προκαλείται μέσα από ένα πραγματικό γεγονός που έπεσε στην αντίληψή μας
*η προβολική, όταν αποδίδει κανείς στον άλλο πράξεις , σκέψεις, ή συναισθήματα δικά του
*και η παθολογική, όπου το άτομο έχει έμμονες ιδέες σχετικά με την παρουσία τρίτου ατόμου, χωρίς καθόλου στοιχεία
Η ζήλια μπορεί να δηλητηριάσει τις σχέσεις μας, γιατί έχει την τάση να δρα σαν το οξύ που τρυπάει το σίδερο, έλεγαν οι παλαιότεροι.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε διαδικτυακά από το Cambridge University (2018): «Οι άνδρες, όταν ζήλευαν, ανησυχούσαν ιδιαίτερα για την πιθανή απώλεια της/ του συντρόφου τους, ενώ οι γυναίκες ανησυχούσαν περισσότερο για τις επιπτώσεις της απιστίας στην ποιότητα της σχέσης».
Κάποια γενικά βασικά χαρακτηριστικά της ζήλιας είναι:
*Ο συχνός έλεγχος των κινήσεων του άλλου, που συνδέεται και με την καταναγκαστική πρόθεση να είμαστε συνεχώς μαζί.
*Ο θυμός και η ένταση, όταν ο άλλος κάνει οτιδήποτε χωρίς να μας συμπεριλάβει.
*Ο σταδιακός αποκλεισμός από προηγούμενες κοινωνικές σχέσεις.
*Η επιβολή θέσεων, απόψεων, τρόπου ντυσίματος, συμπεριφοράς κλπ.
*Η αποθάρρυνση στο να κάνετε πράγματα που ο άλλος δεν μπορεί να καταλάβει ή να ακολουθήσει.
*Ο έλεγχος του παρελθόντος του άλλου, σαν το παρελθόν και το παρόν να ταυτίζονται.
Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος που ζηλεύει υποφέρει βαθιά. Η καχυποψία συνοδεύει την ανασφάλεια και έτσι κατακλύζεται από ποικίλα και δύσκολα συναισθηματικά φορτία. Νιώθει πόνο και απόρριψη που μπορεί να τον οδηγήσει στην αίσθηση του «δεν αξίζω».
Μπορεί να αισθάνεται εγκατάλειψη και μοναξιά μέσα στη σχέση. Να βιώνει αδικία, προδοσία, απώλεια, άγχος και θυμό! Στην πραγματικότητα, αυτός που ζηλεύει, νιώθει τη θλίψη της απώλειας, πριν καν αποχωριστεί από το αντικείμενο του πόθου του και το χειρότερο είναι ότι σχεδόν προσελκύει -ειδικά στην περίπτωση της αρρωστημένης ζήλιας, αυτή την εγκατάλειψη.
Δεν υποφέρει όμως μόνο αυτός που ζηλεύει! Η συναισθηματική ένταση είναι τεράστια και για το άλλο μέλος της σχέσης! «Για να με ζηλεύεις αφού δεν σου έχω δώσει κανένα δικαίωμα, πάει να πει ότι δεν με εμπιστεύεσαι», είναι μια από τις πιθανές σκέψεις που πληγώνουν! Η αίσθηση της αδικίας, της ανησυχίας και του θυμού κάνουν και εδώ την εμφάνισή τους! Και αυτός που ζηλεύεται, μπορεί να βιώνει μοναξιά μέσα στη σχέση. Μπορεί να νιώθει άγχος, αφού θα πρέπει να αποδεικνύει διαρκώς την αλήθεια των λόγων του και θυμό γιατί ό,τι και να κάνει εξακολουθεί να μη γίνεται πιστευτός.
Πίσω από την ζήλια κρύβονται η κτητικότητα, ο φόβος της απιστίας και οι προσωπικές μας ανασφάλειες. Η άποψη που έχουμε για τον εαυτό μας και ο τρόπος που πιστεύουμε ότι μας βλέπουν οι άλλοι, παίζουν καθοριστικό ρόλο, τόσο στο αν θα ζηλέψουμε, όσο και στον βαθμό που θα το βιώσουμε!
Τρόποι για να Διατηρήσετε μια Υγιή Σχέση
Η ζήλια, όπως και όλα όσα μπαίνουν σε μια σχέση και την επηρεάζουν, χρειάζεται ουσιαστική επικοινωνία και διάλογο. Χρειάζεται όμως και ενδοσκόπηση. Χρειάζεται, δηλαδή, να γυρίσουμε προς τον εαυτό μας και να αναρωτηθούμε: «Γιατί ζηλεύω;»
« Έκανε ο άλλος κάτι που μου προκάλεσε αυτό το συναίσθημα;»
Αν ναι, «Το επικοινώνησα μαζί του μήπως κάνω λάθος;»
και αν όχι, «Τι με κάνει να κυνηγάω ανεμόμυλους;»
σε περίπτωση που ανοίξω διάλογο «Μπορώ, είμαι σε θέση να ακούσω πραγματικά, το τι θα μου πει ο άλλος;»
«Έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου και στον άνθρωπο που έχω επιλέξει να συνοδοιπορω;» κλπ.
Όπως καταλαβαίνετε, οι ερωτήσεις μπορούν να συνεχιστούν δίχως τέλος, γιατί η απάντηση σε όλες ξεκινάει και τελειώνει σε εμάς! Όλα σχετίζονται με την προσωπική μας αυτό-επίγνωση και αυτό-ρύθμιση, αφού η κορυφαία ερώτηση, στην οποία καλούμαστε να απαντήσουμε, είναι: «Πώς νιώθω εγώ με τον εαυτό μου και τι μπορώ να κάνω για να το αλλάξω στην περίπτωση που με ταλαιπωρεί»!
Συμβουλές για την καλλιέργεια μιας ισχυρής σχέσης
Για μένα, μια σχέση για να είναι σχέση, χρειάζεται να εμπεριέχει την έννοια της εμπιστοσύνης και της καλλιέργειας, γιατί εξελίσσεται-καλλιεργείται διαρκώς μαζί μας, όπως εξελισσόμαστε και εμείς μαζί της.
Ας μην ξεχνάμε ότι γνωριζόμαστε με τον άλλον «κουβαλώντας» ο καθένας το παρελθόν του και τα δικά του δύσκολα κομμάτια (ίσως και τραύματα), τα οποία έρχονται και συναντιούνται με τα επίσης δύσκολα κομμάτια του άλλου. Στην αρχή τα κρύβουμε στο όνομα της καλής πρώτης εντύπωσης. Στην πορεία όμως, αυτά αναδύονται (αναπόφευκτα αφού είναι μέρος μας) και καλούμαστε πλέον να τα λύσουμε τόσο ατομικά όσο και συνεργατικά μέσα στη σχέση μας.
Μερικά μικρά tips για μια υγιή σχέση θα μπορούσαν να είναι:
* Η οριοθέτηση των προσωπικών μας θέσεων, αναγκών, προθέσεων, αλλά και της ανταπόκρισης στις (λογικές) ανάγκες του άλλου.
* Η ισοτιμία, ο σεβασμός και η επιθυμία για το μαζί χωρίς καταναγκασμό.
* Ο ελεύθερος χρόνος για χόμπι, φίλους ή κοινωνικές δραστηριότητες και χωριστά.
* Το μοίρασμα των εργασιών που αφορούν και στους δυο.
Η πρόθεση και η ουσιαστική διάθεση δηλαδή, για συνεργασία σε όλα τα επίπεδα.
Κάθε σχέση ανάμεσα σε δυο άτομα, χρειάζεται και τους δυο για να πάει παρακάτω και να αναπτυχθεί.
Η σχέση είναι μια συνεργατική πορεία, που χρειάζεται και οδηγό και συνοδηγό, για να εναλλάσσονται στο ταξίδι ώστε να την πάνε όσο μακριά αντέχει να πάει.
Ελάτε στη roe, να συζητήσουμε όλα όσα μπορεί να σας απασχολούν, για τη σημαντικότερη σχέση -μετά από αυτήν με τον εαυτό σας-!
Για τη σχέση σας, με τον άλλον άνθρωπο!
Σεμινάριο: Ζευγάρια: Οδηγός επιβίωσης πριν την κρίση
