Ορισμός της ψυχοθεραπείας
Σύμφωνα με το λεξικό της ψυχολογίας (Α.Χουντουμάδη, Λ.Πατεράκη σελ.599), ως ψυχοθεραπεία ορίζεται :«κάθε θεραπευτική μέθοδος ψυχικών διαταραχών ή διαταραχών συμπεριφοράς που χρησιμοποιεί ψυχολογικές τεχνικές και όχι φάρμακα ή ηλεκτροσπασμοθεραπεία.»
Η ψυχοθεραπεία είναι μια συνάντηση
Στην πράξη, η ψυχοθεραπεία ξεκινάει από την συνάντηση δύο ή περισσότερων -στις ομαδικές συναντήσεις – ανθρώπων ( θεραπευτή – θεραπευόμενου/ων) και βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στη σχέση εμπιστοσύνης, κατανόησης και αποδοχής που αναπτύσσεται ανάμεσά τους. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ατομική, ομαδική, βραχεία, μακροχρόνια, εστιασμένη ή επικεντρωμένη (να αφορά αποκλειστικά σε ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα) και να διεξάγεται σε απολύτως καθορισμένες ή πιο ελεύθερες συναντήσεις.
Δεν καταφεύγουμε στην ψυχοθεραπεία γιατί νοσούμε με τον τρόπο που έχουμε συνηθίσει να ασθενεί το σώμα μας, αν και μπορεί να ισχύει και αυτό… Δεν είναι πάντα ορατές στον καθρέφτη οι πληγές της ψυχής, ούτε είναι πάντα ικανά τα μάτια τα δικά μας ή των άλλων να δουν και να κατανοήσουν τα σημάδια των εσωτερικών πληγών στο σώμα μας! Απευθυνόμαστε και εμπιστευόμαστε την ψυχοθεραπεία, βάσει μιας βαθιάς προσωπικής ανάγκης και βλέπουμε τα αποτελέσματά της, αρχικά με τα εσωτερικά μας μάτια και μετά με τα εξωτερικά.
Η σημασία της ψυχοθεραπείας στη σύγχρονη κοινωνία
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η ψυχοθεραπεία μοιάζει να είναι, θα τολμήσω να πω, επιβεβλημένη. Η πρόθεσή μου δεν είναι να σας τρομάξω, αλλά να σας κινητοποιήσω!
Θα ήθελα να μπορώ να περιορίσω τους λόγους στην ταχύτητα της ενημέρωσης, ή στους καταιγιστικούς ρυθμούς της ζωής, κυρίως των μεγαλουπόλεων, ή στις πλασματικές -και όχι μόνο- ανάγκες, που τροποποιούν συνεχώς τις επιθυμίες μας. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά… Πρωτίστως είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο, βρισκόμαστε σε μια διαρκή κατάσταση διαχείρισης κρίσεων!
Γνωρίσαμε μια τεράστια πανδημία που στοίχισε εκατομμύρια ζωές. Μαθαίνουμε με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τα αποτελέσματα συγκρούσεων ανά τον κόσμο. Ήρθαμε πρόσωπο με πρόσωπο με φωτιές και τεράστιες φυσικές καταστροφές λόγω της κλιματικής αλλαγής, που στοίχισαν σε ζωές και περιουσίες και πολλά ακόμη…
Πόσο έτοιμοι μπορεί να ήμασταν όλοι μας να αντιμετωπίσουμε όλα όσα δε γνωρίζαμε και δεν μπορούσαμε να φανταστούμε;
Είναι σημαντικό, είναι σπουδαίο να καταφέρουμε να αντικρίσουμε την ευαλωτότητα, αλλά και την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Να κάνουμε συμμαχία με τον πόνο, τον φόβο, την ανασφάλεια, αλλά και τη χαρά, τη διασκέδαση, τη διεκδίκηση. Να ενώσουμε τα κομμάτια μας και η ψυχοθεραπεία είναι σίγουρα ο πιο ασφαλής δρόμος για να τα καταφέρουμε.
Η ιστορία της Ψυχοθεραπείας
Αν και ο άνθρωπος πάντα ενδιαφερόταν για τη σύνδεση του σώματος και του νου και όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί και θρησκείες, έχουν «μιλήσει» για αυτό, η εμφάνιση της ψυχοθεραπείας στην Ευρώπη με την έννοια που της δίνουμε σήμερα, φαίνεται να ξεκινάει από τα χρόνια της Αναγέννησης και μετά, όταν φιλόσοφοι, όπως ο Καρτέσιος, επανέφεραν το ερώτημα.
Σχολές ψυχοθεραπείας, μέθοδοι και τεχνικές
Σήμερα μέσα από τις πολλές διαφορετικές Σχολές και προσεγγίσεις που δημιουργήθηκαν μέσα στα χρόνια, μεγαλύτερη απήχηση -βάσει των τεχνικών που χρησιμοποιούν- φαίνεται να έχουν:
*ηΨυχοδυναμική προσέγγιση που βασίζεται στην Ψυχανάλυση του Freud και εστιάζει περισσότερο στο ασυνείδητο, το υποσυνείδητο, τους ελεύθερους συνειρμούς και την ανάλυση ονείρων
*η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία με βασικό εκπρόσωπο τον Aaron T. Beck, που επικεντρώνεται στον εντοπισμό και την αλλαγή αρνητικών μοτίβων σκέψης και συμπεριφορά , αναδιαρθρώνοντας τόσο τον τρόπο σκέψης, όσο και τη συμπεριφορά που φαίνεται να δυσκολεύουν το άτομο.
*η Συστημική Θεραπεία που βασίστηκε στην θεωρία του βιολόγου Karl Ludwig von Bertalanffy, που το 1968 όρισε το «σύστημα» ως το σύνολο των στοιχείων σε αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση και ξεκίνησε αρχικά ως οικογενειακή Θεραπεία. Η τάση στη Συστημική θεραπεία είναι να θεαθεί το άτομο ως ένα σύνολο που δεν είναι ξεκομμένο από το περιβάλλον και τις κοινωνικές του σχέσεις, αλλά αλληλεπιδρά και αλληλοεπηρεάζεται από και με αυτά και αυτό επιτυγχάνεται μέσω του τρόπου αφήγησης της ιστορίας του.
*η Θεραπεία Gestalt (Μορφολογική Θεραπεία) που αναπτύχθηκε από τον Fritz & την Laura Perls και Paul Goodman και προσανατολίζει το άτομο στο εδώ και τώρα με σκοπό την απόκτηση επίγνωσης των πράξεων, των σκέψεων και της συμπεριφοράς, μέσω role playing, ασκήσεις ενσυνειδητότητας κ.α. και φυσικά
*οι Ανθρωπιστικές Θεραπείες με βασικό εκπρόσωπο τον Carl Rogers (Προσωποκεντρική) που ήρθε να καλύψει το κενό της καθαρά υπαρξιακής-ανθρωπιστικής άποψης για την προσωπικότητα, εκφράζοντας μια πίστη στη θετική φύση του ανθρώπου και δίνουν έμφαση στην αυτοπραγμάτωση και προσωπική ανάπτυξη του ανθρώπου συνολικά, μέσω της ενεργητικής ακρόασης, της άνευ όρων αποδοχής και της ενσυναίσθησης.
Κριτήρια επιλογής μεθόδου
Τα κριτήρια επιλογής της κατάλληλης μεθόδου συνδέονται με την προσωπική αίσθηση του καθενός μας.
Παρόλα αυτά, στις περιπτώσεις όπου υπάρχει συγκεκριμένη διάγνωση, φαίνεται ότι κάποιες θεραπευτικές μέθοδοι είναι περισσότερο συμβατές (π.χ. οι ανθρωπιστικές έχουν ταυτιστεί περισσότερο με θέματα αυτογνωσίας, αυτοβελτίωσης, η γνωσιακή συμπεριφορική με φοβίες, αγχώδεις διαταραχές κ.α.). Επίσης, ένα πολύ σημαντικό και παράλληλα αυστηρά προσωπικό κριτήριο, είναι ο τρόπος που θα ταιριάξουν θεραπευτής και θεραπευόμενος για να αναπτύξουν σχέση εμπιστοσύνης!
Ο ρόλος του θεραπευτή
Ο ρόλος του θεραπευτή περνάει τόσο μέσα από την κατάρτιση και την εκπαίδευσή του, όσο και μέσα από την τήρηση των κανόνων δεοντολογίας και ηθικής που θεσπίζουν το επάγγελμα.
Τίποτα όμως δεν είναι πιο ουσιαστικό, από το κομμάτι της εμπιστοσύνης και της αποδοχής, ώστε να μπορέσει να δημιουργηθεί μια σχέση ανθρώπινη, που με τη σειρά της θα οδηγήσει στην θεραπεία.
Η Ψυχοθεραπεία στην πράξη
Μια βασική ερώτηση που φαίνεται να απασχολεί πολλούς, είναι το πότε να ξεκινήσουν τη θεραπεία και τι να περιμένουν.
Ξεκινάμε όταν νοιώσουμε ότι χρειαζόμαστε να βελτιώσουμε τη ζωή και τις σχέσεις μας, ή όταν νοιώσουμε ότι η καθημερινότητά μας δεν μας ικανοποιεί στον βαθμό που θα θέλαμε. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, οι άνθρωποι που αποφασίζουν να στραφούν στην ψυχοθεραπεία και ολοκληρώνουν τον κύκλο συνεδριών τους, όχι μόνο λύνουν το βασικό τους αίτημα, αλλά μαθαίνουν και νέους τρόπους αντιμετώπισης-επίλυσης μελλοντικών προβλημάτων τους σε ποσοστό που φαίνεται να ξεπερνά το 75%.
Στη roe, συνεργαζόμαστε μαζί σας, ώστε μέσα σε ένα πλαίσιο αποδοχής, εχεμύθειας και εμπιστοσύνης, να μπορέσετε να εκφράσετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας, τόσο μέσα από ομαδικές, όσο και ατομικές συνεδρίες.
Το πεδίο της ψυχοθεραπείας είναι πολύπλευρο
Θεραπευτές και θεραπευόμενοι συμμετέχουν σε ένα εσωτερικό ταξίδι προς τη θεραπεία, την αυτογνωσία και την προσωπική ανάπτυξη. Ωστόσο, αυτή η πορεία έχει τις προκλήσεις και τα όριά της. Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις στην ψυχοθεραπεία είναι η εγκαθίδρυση μιας θεραπευτικής συμμαχίας μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου, που αποτελεί και το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η όλη διαδικασία.
Τα όρια είναι ακόμα μια θεμελιώδης πτυχή της θεραπευτικής σχέσης. Τα όρια εφαρμόζονται για να πλαισιώσουν ηθικά την όλη διαδικασία και να συμβάλλουν στη δημιουργία ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού περιβάλλοντος για τη θεραπεία.
Οι θεραπευτές θέτουν όρια γύρω από θέματα όπως ο χρόνος, ο τόπος και η επικοινωνία, για να διατηρήσουν τον επαγγελματισμό και να προστατεύσουν τον θεραπευτικό χώρο.
Η εμπιστευτικότητα, ένα από τα πιο κρίσιμα όρια. Διασφαλίζει ότι οι θεραπευόμενοι μπορούν να εξερευνήσουν ελεύθερα τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, χωρίς τον φόβο της έκθεσης. Οι θεραπευτές θέτουν επίσης όρια σχετικά με την αυτό-αποκάλυψη, διατηρώντας μια ισορροπία μεταξύ της ενσυναίσθησης και της εστίασης στις ανάγκες του ατόμου.
Τα σαφώς καθορισμένα όρια επιτρέπουν τόσο στον θεραπευτή, όσο και στον θεραπευόμενο, να περιηγηθούν στα εδάφη της ψυχοθεραπείας με εμπιστοσύνη και σεβασμό, προωθώντας τελικά μια πιο παραγωγική και καθ’ όλα θεραπευτική εμπειρία.
Το μέλλον της ψυχοθεραπείας
Το μέλλον της ψυχοθεραπείας είναι πολλά υποσχόμενο, καθώς συνεχίζει να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται, ώστε να ανταποκρίνεται στις ποικίλες ανάγκες ενός διαρκώς μεταβαλλόμενου κόσμου. Οι τεχνολογικές εξελίξεις διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην επέκταση και στην πρόσβαση στις ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες. Η τηλε-θεραπεία, για παράδειγμα, έχει αποκτήσει εξέχουσα θέση, καταρρίπτοντας τα γεωγραφικά εμπόδια και εξασφαλίζοντας ότι άτομα από διάφορες γωνιές του πλανήτη μπορούν να έχουν πρόσβαση στη βοήθεια που αναζητούν.. Αυτές οι καινοτομίες μεταμορφώνουν το τοπίο της ψυχοθεραπείας, καθιστώντας την πιο περιεκτική και προσαρμόσιμη στις μοναδικές ανάγκες κάθε ατόμου.
Η ψυχοθεραπεία είναι ένα ταξίδι, με προκλήσεις, συγκινήσεις, όρια, αλλά και πολλά ακόμη μοναδικά συναισθήματα για τον καθένα. Μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να αναπτυχθούν και να συναντηθούν με τον εαυτό τους, με τρόπους που μπορεί να μην είχαν φανταστεί ποτέ.
Καθώς κοιτάμε προς το μέλλον της ψυχοθεραπείας, βλέπουμε έναν τομέα που εξελίσσεται συνεχώς και προσαρμόζεται για να εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες των ανθρώπων.
Στη roe είμαστε εναρμονισμένοι με τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.
Έτσι, αν έχετε σκεφτεί ποτέ να ξεκινήσετε αυτό το ταξίδι, κάντε το πρώτο βήμα. Με τον κατάλληλο θεραπευτή και την προθυμία να εμπλακείτε στη διαδικασία, μπορείτε να βρείτε την υποστήριξη και την καθοδήγηση που χρειάζεστε, για να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις της ζωής και να ανακαλύψετε το δικό σας μονοπάτι προς τη θεραπεία και την αυτογνωσία!
