Η Εξέλιξη των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διατηρούν μια πορεία που ξεκινά από την αρχαιότητα και φτάνει μέχρι σήμερα, στην ψηφιακή εποχή.
Αρχικά, η επικοινωνία περιοριζόταν σε προφορικές παραδόσεις και γραπτά έγγραφα. Με την εφεύρεση του τυπογραφικού τον 15ο αιώνα, η εκτύπωση έγινε πιο προσιτή, επιτρέποντας τη μαζική παραγωγή βιβλίων και εφημερίδων.
Τον 19ο αιώνα, οι εφημερίδες έγιναν το κύριο μέσο μαζικής ενημέρωσης, ενώ οι τηλεγραφικές επικοινωνίες άρχισαν να συνδέουν απομακρυσμένα μέρη του κόσμου. Η εφεύρεση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης συνέβαλαν στην αύξηση της διασκέδασης και της ενημέρωσης.
Με την εισαγωγή του Διαδικτύου στη δεκαετία του ’90, άρχισε μια νέα εποχή. Οι ιστοσελίδες και τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης άλλαξαν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδράμε και επικοινωνούμε.
Τα κοινωνικά δίκτυα και οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης στη συνέχεια έκαναν την επικοινωνία και την ενημέρωση πιο προσωπική από ποτέ.
Στο εδώ και τώρα, η τεχνολογία συνεχίζει να εξελίσσεται, με την ανάπτυξη εφαρμογών αλλά και καινούριων μέσων κοινωνικής δικτύωσης .
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αλλάξει τον τρόπο που επικοινωνούμε και αλληλοεπιδρούμε στη σύγχρονη κοινωνία. Αποτελούν πλατφόρμες όπου οι άνθρωποι μπορούν να μοιράζονται ιδέες, εικόνες, βίντεο και σκέψεις σε πραγματικό χρόνο.
Η αλληλεπίδραση αυτή διαμορφώνει την κουλτούρα, την ενημέρωση, αλλά και τον τρόπο σύνδεσης μεταξύ όλων μας.
Η Επίδραση στις Ανθρώπινες Σχέσεις
Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν μεταμορφώσει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλοεπιδρούν και επικοινωνούν μεταξύ τους.
Το διαδίκτυο επιτρέπει στα άτομα να γεφυρώνουν τις τεράστιες γεωγραφικές αποστάσεις που τους χωρίζουν και να επικοινωνούν με φίλους, συγγενείς, ακόμη και με αγνώστους.
Αδιαμφισβήτητα, τα τελευταία χρόνια το διαδίκτυο έχει εισβάλλει στην καθημερινότητα μας. Πλέον, έχουμε πρόσβαση σε αυτό από τα «έξυπνα τηλέφωνα μας», οπουδήποτε κι αν βρισκόμαστε.
Είναι κάτι που θεωρείται τόσο δεδομένο, ώστε δεν αναλογιζόμαστε τις αρνητικές συνέπειες αυτού του φαινομένου. Σίγουρα το διαδίκτυο και η ευκολότερη πρόσβαση σε αυτό έχουν διευκολύνει τις ζωές μας.
Ωστόσο, κατά πόσο είμαστε σε θέση να μην υποπέσουμε στην παγίδα της της υπερβολικής χρήσης/εθισμού;
Η χρήση του διαδικτύου έχει εξαπλωθεί σε όλους τους τομείς της ζωής μας: στην εργασία, στις κοινωνικές σχέσεις, στην ψυχαγωγία. Το χρησιμοποιούμε από το πρωί μέχρι το βράδυ.
Κατά πόσο είναι όμως αυτό υγιές; Πάμε να κάνουμε ένα πείραμα: Ας φανταστούμε μια βδομάδα από τη ζωή μας χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο. Για τους περισσότερους, μια τέτοια βδομάδα φαντάζει τρομακτική. Χωρίς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς μηνύματα, χωρίς, χωρίς, χωρίς…
Μήπως όμως αυτή η τόσο έντονη ενασχόληση με το διαδίκτυο και σε τόσο μεγάλο εύρος της καθημερινότητας μας αγγίζει την υπερβολή; Ας δούμε λοιπόν κάποια παραδείγματα με τα θετικά και τα αρνητικά της χρήσης του διαδικτύου στην καθημερινότητα:
Θετικά:
Σύνδεση: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας επιτρέπουν να συνδεθούμε με φίλους, οικογένεια και γνωστούς ανά τον κόσμο, ακόμη και αν βρισκόμαστε μακριά.
Ενημέρωση: Μας επιτρέπουν να ενημερωνόμαστε για τις τελευταίες ειδήσεις, τις τάσεις και τα γεγονότα που συμβαίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Διάδραση: Μας παρέχουν τη δυνατότητα να διαδραματίσουμε ενεργό ρόλο σε κοινωνικές ομάδες με κοινά ενδιαφέροντα.
Αρνητικά:
Εθισμός: Η υπερβολική χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό και απομόνωση από τον πραγματικό κόσμο.
Παραμόρφωση της πραγματικότητας: Η τάση για την παρουσίαση της «τέλειας» εικόνας μπορεί να παραμορφώσει την πραγματικότητα και να δημιουργήσει πίεση στους χρήστες του διαδικτύου.
Προβλήματα ιδιωτικότητας: Η κοινή χρήση προσωπικών πληροφοριών μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα ιδιωτικότητας και ασφάλειας δεδομένων.
Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης στην Καθημερινή Ζωή
Οι μέρες που το στυλό ήταν το πιο σημαντικό εργαλείο σε αυτόν τον κόσμο πέρασαν. Οι καιροί έχουν αλλάξει και τώρα το διαδίκτυο κυριαρχεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το διαδίκτυο προσφέρει μια συλλογή σημαντικών υπηρεσιών που είναι απαραίτητες για την καθημερινή ζωή.
Οι άνθρωποι καθημερινά επιλέγουν να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να ικανοποιήσουν τις κοινωνικές, επαγγελματικές και προσωπικές τους ανάγκες.
Στο επίπεδο της προσωπικής ζωής, η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έγκειται συχνά στην επιθυμία για επικοινωνία και ενημέρωση. Οι άνθρωποι δημιουργούν και διατηρούν διαδικτυακές σχέσεις με φίλους και οικογένεια, μοιράζοντας στιγμές της ζωής τους και ανταλλάσσοντας συναισθήματα και απόψεις.
Στον επαγγελματικό τομέα, η παρουσία σε διάφορες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί ένα σημαντικό μέσο προβολής και δικτύωσης. Επαγγελματίες και επιχειρήσεις αξιοποιούν τα μέσα για να προβάλλουν τις υπηρεσίες και τα προϊόντα τους, καθώς και για να επικοινωνούν με πελάτες και συνεργάτες.
Ψυχολογικές Συνέπειες
Σε κάθε περίπτωση η παρουσία των μέσων κοινωνικών δικτύωσης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας και χρειάζεται να το αποδεχτούμε. Το σημαντικό είναι να βρούμε την ισορροπία στη χρήση τους και να αναπτύξουμε μια υγιή σχέση με τη χρήση των μέσων κοινωνικών δικτύωσης.
Δυστυχώς, αυτή η ισορροπία πολλές φορές χάνεται, δεν είναι εύκολη, με αποτέλεσμα να έχει επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση του ανθρώπου και στον τρόπο αλληλεπίδρασης με άλλα άτομα.
Η αυτοεκτίμηση αφορά στο τι πιστεύουμε για εμάς, για τον εαυτό μας, την αξία μας. Το πρόβλημα είναι ότι με την εμφάνιση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και με τον τρόπο που λειτουργούν, πολλές φορές αναζητάμε την αξία μέσα από τις πλατφόρμες.
Τι ψυχολογικές επιπτώσεις μπορεί να έχουμε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
- Στα social media έχουμε τη δυνατότητα να παρουσιάζουμε έναν εαυτό που μπορεί πραγματικά να μην είναι ο αληθινός μας εαυτός. Ο τρόπος που λειτουργούν τα social media, όπου υπάρχει η χρήση των like προκαλεί την ανάγκη να αναζητάμε συνεχώς τα like, να επικυρωνόμαστε μέσα από αυτά. Κάθε φορά που εκτιθέμεθα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο εγκέφαλος μας εκκρίνει ντοπαμίνη, την ουσία της ευφορίας.
- Παρατηρώντας τις τέλειες ζωές που παρουσιάζονται στα social media, μπορεί να νιώθουμε μειονεκτικά για την δική μας ζωή.
- Αύξηση του στρες και του άγχους. Η ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση και ανανέωση των προφίλ μας, η σύγκριση του εαυτού μας με άλλους και η ανησυχία για το πώς θα αντιληφθούν οι άλλοι τις δημοσιεύσεις μας μπορούν να οδηγήσουν σε συναισθηματική και ψυχολογική πίεση.
- Η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να επηρεάσει τις κοινωνικές μας σχέσεις και την επικοινωνία μας στο πραγματικό κόσμο. Η προτίμηση της επικοινωνίας μέσω μηνυμάτων κειμένου αντί της απευθείας επαφής με τους άλλους μπορεί να οδηγήσει σε απόσταση και απομόνωση από το πραγματικό κοινωνικό περιβάλλον.
- Προβλήματα στον ύπνο. Η συνεχής χρήση του κινητού, ιδιαίτερα πριν τον ύπνο προκαλεί προβλήματα στην ποιότητα του ύπνου. Η έκθεση στις οθόνες πριν τον ύπνο μειώνουν την παραγωγή μελατονίνης και προκαλούν δυσκολίες στον ύπνο.
Η ισορροπία στη χρήση των κοινωνικών μέσων δικτύωσης και το πώς ερμηνεύουμε ότι βλέπουμε σε αυτά είναι πολύ σημαντική για την αυτοεικόνα μας και το χτίσιμο της αυτοεκτίμησής μας.
Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και οι Νεότερες Γενιές
Οι νεότερες γενιές πλέον μεγαλώνουν με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εκτίθενται σε αυτά από πολύ μικρές ηλικίες. Αυτή η χρήση έχει επηρεάσει τον τρόπο συμπεριφοράς της νέας γενιάς.
Τα κύρια σημεία που δείχνουν την επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις νεότερες γενιές:
- Διαμόρφωση της ταυτότητας: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας των νέων. Μέσω των προφίλ τους στα κοινωνικά δίκτυα, εκφράζουν τα ενδιαφέροντά τους, τις απόψεις τους και τον τρόπο ζωής τους, καθιστώντας την ταυτότητά τους πιο ορατή και προσβάσιμη σε άλλους.
- Επιρροή στην αυτοεικόνα: Οι νεότερες γενιές είναι πιο πρόθυμες να διαμορφώσουν την αυτοεικόνα τους μέσω των κοινωνικών μέσων. Οι φωτογραφίες, τα βίντεο και οι αναρτήσεις που κάνουν αντικατοπτρίζουν στη συνέχεια την εικόνα που θέλουν να παρουσιάσουν στο κοινό τους, με επιδράσεις στην αυτοεκτίμησή τους και την αυτοπεποίθησή τους.
- Επιδράσεις στις σχέσεις: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν επίσης τις κοινωνικές σχέσεις των νεότερων. Η επικοινωνία μέσω διαδικτυακών πλατφορμών μπορεί να ενισχύσει τις φιλίες, αλλά επίσης μπορεί να προκαλέσει διαφωνίες και προβλήματα, ειδικά όταν η επικοινωνία δεν είναι απευθείας ή όταν παραποιεί την πραγματικότητα.
- Επιρροή από ανθρώπους που προβάλλονται στα social media: Έχοντας τόση πληροφορία έφηβοι και νέα παιδιά επηρεάζονται πολύ από συγκεκριμένους ανθρώπους που έχουν «επιτυχία» στα social media και μιμούνται απόψεις και συμπεριφορές.
- Δημιουργία Σχέσεων: Ο τρόπος που γνωρίζονται πλέον οι νέοι άνθρωποι είναι μέσα από κοινωνικές πλατφόρμες. Οι διαπροσωπικές επαφές δεν γίνονται δια ζώσης αλλά πίσω από μια οθόνη μέσα από το πάτημα ενός κουμπιού.
Στρατηγικές για Υγιείς Ανθρώπινες Σχέσεις
Η ισορροπημένη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι σημαντική για την ψυχολογική μας ευημερία και την καλή μας σχέση με την τεχνολογία.
Πώς μπορούμε να χτίσουμε μια ισορροπημένη σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσής;
- Ορίστε Όρια Χρήσης: Ορίστε χρονικά όρια για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και προσπαθήστε να τα τηρείτε. Μια καθορισμένη περίοδος κάθε μέρα για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να βοηθήσει να μην αφιερώνετε υπερβολικό χρόνο σε αυτά.
- Αφιερώστε χρόνο σε συναντήσεις με οικεία πρόσωπα από κοντά: Σίγουρα λόγω των συνθηκών, πολλές φορές μπορεί να μη βρίσκουμε χρόνο για να βρεθούμε από κοντά με τους φίλους μας και την οικογένεια, είναι σημαντικό όμως να προσπαθούμε να εντάσσουμε στην καθημερινότητά μας επαφές διαζώσης.
- Αποχή για ένα μικρό διάστημα : Κάντε περιοδικές διακοπές από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου θα απενεργοποιείτε τους λογαριασμούς σας για μερικές ημέρες ή εβδομάδες.
- Επαφή με τον εαυτό μας & Αυτοφροντίδα: H επαφή με τον εαυτό μας και η αυτοφροντίδα μας μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή της εθιστικής συμπεριφοράς στα social media. Όταν είμαστε συνειδητοί με τον εαυτό μας και αφιερώνουμε χρόνο σε δραστηριότητες που μας ενδιαφέρουν, δεν είμαστε τόσο ευάλωτοι στην υπερβολική χρήση των Social media. Η αυτοφροντίδα μπορεί να περιλαμβάνει την άσκηση, τη μελέτη και την ενασχόληση με δραστηριότητες που μας ευχαριστούν. Όταν έχουμε ισορροπημένη ζωή και αισθανόμαστε ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας, είναι λιγότερο πιθανόν να καταφεύγουμε στην υπερβολική χρήση των social media για να καλύψουμε άλλες ανάγκες ή συναισθηματικά κενά.
Στη roē αναγνωρίζοντας το πόσο σημαντική είναι η επίδραση της τεχνολογίας και αποδεχόμενοι ότι είναι μέρος της ζωής μας πια, αξιοποιούμε τις θετικές πλευρές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Δίνοντας σημασία στην προσωπική μας αξία και στην αυτοφροντίδα μας μπορούμε να χτίσουμε μια υγιή σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να οριοθετούμαστε. Να μην αναζητάμε την αναγνώριση από έξω, αλλά από μέσα μας.
