Ως αδικία ορίζεται οποιαδήποτε πράξη έρχεται σε αντίθεση με την προσωπική μας αίσθηση περί δικαίου.
Το δίκαιο και το άδικο, πέρα από τη νομική-αντικειμενική χροιά που έχει ορίσει η κοινωνία για αυτά, έχουν και εκείνη την ιδιαίτερη εσωτερική επεξήγηση που δίνει ο καθένας στα συναισθήματά του, βάσει του τρόπου που τα βιώνει.
Ο Πορτογαλλοαμερικανός νευροεπιστήμονας Antonio R.Damasio, είχε πει ότι: «Τα συναισθήματα δεν είναι πολυτέλεια, είναι μια σύνθετη βοήθεια στον αγώνα για ύπαρξη» και από εδώ θα ξετυλίξουμε το κουβάρι της συναισθηματικής αδικίας και θα δούμε πώς η αυτό-φροντίδα και η αυτό-βελτίωση που επιτυγχάνεται μέσω της συμβουλευτικής και της ψυχολογικής διαδικασίας, μπορούν να βοηθήσουν στην προσωπική μας ανάπτυξη και να μας αποδεσμεύσουν από κοινωνικά και οικογενειακά στερεότυπα.
Κατανοώντας την αδικία
Η αδικία δεν ταλαιπωρεί αποκλειστικά μεμονωμένα άτομα.
Αδικία μπορεί να βιώνουν και κοινωνικές ομάδες, κοινότητες ή και κράτη.
Η αδικία μπορεί να «τρυπώσει» στο DNA ανθρώπων, ομάδων και λαών και να καθορίσει το ατομικό ή το συλλογικό τους αποτύπωμα. Άλλοτε θεσμοθετημένη (π.χ. η θέση της γυναίκας σε κάποια κράτη μέχρι σήμερα, ή η δουλεία παλαιότερα κτλ.) και άλλοτε μεταφερόμενη από γενιά σε γενιά (Τσαούση,2006), «έτσι τα βρήκαμε, έτσι τα συνεχίζουμε». Η κοινωνική ανισότητα που δημιουργεί το αίσθημα της αδικίας έρχεται να κατακλύσει λαούς και υποομάδες.
- Η οικονομική κατάσταση του καθενός
- Το μορφωτικό του επίπεδο
- Το γεωγραφικό διαμέρισμα στο οποίο έτυχε να γεννηθεί
γίνονται σε πολλές περιπτώσεις οι κοινωνικοί μας αποκλεισμοί και οι λόγοι βίωσης της κοινωνικής-στερεοτυπικής αδικίας.
Η ψυχολογία της αδικίας
Ο αδικημένος δεν πονάει μόνο συναισθηματικά, αλλά και σωματικά. Έχουν γίνει και συνεχίζουν να γίνονται μελέτες και παρατηρήσεις, εδώ και πολλά χρόνια, που συνδέουν το τραύμα της αδικίας με την ποιότητα της υγείας όσων το έχουν υποστεί!
Οι γνωστικές διεργασίες πίσω από την αντίληψη του «είμαι ή νοιώθω αδικημένος» εμπεριέχουν το «δεν αξίζω, δεν αναγνωρίζεται η αξία μου, δεν αγαπιέμαι, περνάω απαρατήρητος».
Όταν είμαι σε αυτήν την κατάσταση, δεν μπορώ να δω μπροστά μου το ενδεχόμενο της δράσης, βλέπω μόνο την αντίδραση, με αποτέλεσμα να απομακρύνομαι σε αρκετές περιπτώσεις από τον στόχο μου, αφού η αντίδραση συνοδεύεται από θυμό και ο θυμός είναι κακός σύμβουλος.
Ο ρόλος της ενσυναίσθησης και της συμπόνοιας είναι απαραίτητος στην εξισορρόπηση του συναισθηματικού φορτίου και είναι σημαντικό, αν έχουμε μάθει να ασκούμε έντονη κριτική στον εαυτό μας ή στους άλλους, να απαλλαχθούμε από την τάση αυτή που συνδράμει στην διαιώνιση της αδικίας.
Αναγνωρίζοντας την αδικία στη ζωή μας
Ο αναστοχασμός, η επανεξέταση δηλαδή, των όσων μας έχουν συμβεί, είναι μια συστηματική και σε κάποιες περιπτώσεις επίπονη διαδικασία, αφού απαιτεί την αναψηλάφηση πεποιθήσεων και θέσεων που μπορεί να μας πλήγωσαν, αλλά είναι και μέρος της πραγματικότητάς μας.
Όσο και να θύμωσαν, να αγανάκτησαν ή να λυπήθηκαν οι άνθρωποι που αδικήθηκαν, δεν τους είναι πάντα εύκολο να τοποθετήσουν σε λέξεις και να αποδομήσουν τις προκαταλήψεις της κοινωνίας στην οποία μεγάλωσαν, ούτε να χάσουν τα «προνόμια» που μπορεί να κρύβονται πίσω από αυτές. Για παράδειγμα, πόσο εύκολο είναι να αποφασίσει μια γυναίκα να μην παντρευτεί τον σύζυγο που ορίζουν οι γονείς της -σε κάποιες κοινωνίες, όταν γεννήθηκε γνωρίζοντας ότι η γνώμη της δεν μετράει (αδικία) και παράλληλα η οικογένειά της και η ίδια θα λάβουν τόσα δώρα από αυτόν τον γάμο που θα ζήσουν καλά οι γονείς τα αδέλφια της, αλλά και η ίδια, τουλάχιστον στον τομέα της οικονομική άνεσης (προνόμια);
Τρόποι αντιμετώπισης της αδικίας
Η αλήθεια είναι ότι η αδικία, προσωπική ή κοινωνική, δεν είναι πάντα διαχειρίσιμη. Συνήθως συνοδεύεται από θυμό. Από έντονο θυμό που μας καταπιέζει συναισθηματικά-ειδικά αν δεν μπορούμε να τον εκφράσουμε ή τον εκφράζουμε με πολύ έντονο τρόπο- αλλά και σωματικά, αφού μπορεί να αυξήσει τις φλεγμονές και να μας φέρει χρόνιους πόνους.
Η ανάπτυξη της ψυχικής ανθεκτικότητας μπορεί να μας απαλλάξει σταδιακά από τα έντονα συναισθήματα και να μας διευκολύνει στο να ανασυντάξουμε τον εαυτό μας με αγάπη αντί θυμού και με αίσθημα ειρήνης αντί της πολεμικής που έχει η αδικία (προς τον εαυτό ή τους άλλους).
Ας εξασκηθούμε σιγά-σιγά:
- στην συμπόνια προς τον εαυτό μας
- ας αρχίσουμε να μας αντιμετωπίζουμε με υπομονή
- ας αναλογιστούμε τι αξίζει πραγματικά τον κόπο για εμάς και τι όχι
- ας εξασκηθούμε σε τεχνικές χαλάρωσης και ενσυνειδητότητας (mindfulness)
- ας μάθουμε πώς να δημιουργούμε θετικές εικόνες, ώστε να μειώσουμε τις αρνητικές
- ας δημιουργήσουμε ένα φιλικό πλαίσιο, ένα δίκτυο υποστήριξης, ώστε να έχουμε τη δυνατότητα να μοιραστούμε τα όσα μας απασχολούν, αλλά κυρίως να ακουστούμε ουσιαστικά
- αν νιώθουμε στάσιμοι ή δυσκολευόμαστε, μπορούμε πάντα να απευθυνθούμε σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας, για να αντιμετωπίσουμε τα εμπόδια.
Αυτοβελτίωση και Κοινωνική Αλλαγή
Κάθε φορά που κάνουμε ένα βήμα προς την προσωπική μας βελτίωση και ευημερία, κάνουμε ταυτόχρονα ένα βήμα και προς την θετικότερη διαμόρφωση της κοινωνίας μας.
Μπορεί να φαντάζεστε ότι κάτι τέτοιο είναι ουτοπικό, αλλά δεν είναι! Κάθε τι που λέμε, κάθε τι που μοιραζόμαστε, κάθε μας αλληλεπίδραση, έχει αντίκτυπο και στους ανθρώπους με τους οποίους κάνουμε το μοίρασμα, αλλά και στους ανθρώπους που οι αρχικοί αποδέκτες θα το απευθύνουν γιατί τους φάνηκε ενδιαφέρον, ή γιατί μπορεί με κάποιον τρόπο να συνδέθηκαν μαζί του.
Φανταστείτε τον εαυτό σας σαν ένα βότσαλο που έπεσε από ψηλά στα νερά μιας λίμνης –της κοινότητάς σας. Μπορείτε να δείτε τώρα τους κύκλους που σχηματίζονται πάνω στην επιφάνεια της λίμνης από την πτώση του βότσαλου. Οι μικροί έντονοι κύκλοι ισοδυναμούν με τον τρόπο που εσείς επηρεάζετε όσους βρίσκονται πιο κοντά σας, ενώ οι πιο απομακρυσμένοι αχνοί κύκλοι δηλώνουν τον τρόπο που επηρεάζονται όσοι βρίσκονται πιο μακριά. Αυτοί, δηλαδή, που δεν έλαβαν το μήνυμα απευθείας από εσάς, αλλά μέσα αυτού που το «ανακύκλωσε».
Μείνετε λίγο σε αυτήν τη σκέψη και ρωτήστε τον εαυτό σας: «ποιο θα ήθελα να είναι το δικό μου μήνυμα;»
Εν κατακλείδι, θα λέγαμε ότι το συναίσθημα της αδικίας μπορεί να το νιώσει κάποιος τόσο στην παιδική, όσο και στην ενήλικη ζωή του. Μπορεί να βιωθεί ατομικά, αλλά και ομαδικά (κοινότητες-ομάδες).
Κάθε φορά που ζητάμε βοήθεια και ενισχύουμε τον τρόπο που μας φροντίζουμε, αλλά και την εμπιστοσύνη προς τον εαυτό μας, αυτό έχει θετικό αντίκτυπο, όχι μόνο στον στενό κύκλο τον οποίο συναναστρεφόμαστε, αλλά και σε όλους αυτούς με τους οποίους ο αρχικός μας κύκλος κρατάει επαφές!
Η roē βρίσκεται σε διαρκή ευθυγράμμιση με τις ανάγκες του ανθρώπου και είναι έτοιμη να βοηθήσει όποιον το επιθυμεί, να ξεκινήσει το ταξίδι του προς την προσωπική του ανάπτυξη, αλλά και τη συμμετοχή του στην κοινωνική αλλαγή.
Δείτε εδώ το σχετικό σεμινάριο της Μαρίας Παντελίδου με θέμα «Θεράπευσε τα Τραύματά σου και Άλλαξε την Ζωή σου : ΑΔΙΚΙΑ»
