Τι είναι η ομαδική θεραπεία (group therapy);
Ομαδική θεραπεία είναι η τεχνική εκείνη όπου ένας ή περισσότεροι θεραπευτές συντονίζουν, επικουρούν, διευκολύνουν, μια ομάδα ανθρώπων που συνήθως αποτελείται από πέντε έως το πολύ δεκαπέντε μέλη, τα οποία συναντιούνται 1 ή 2 φορές την εβδομάδα.
Η αυξανόμενη δημοτικότητα της ομαδικής θεραπείας (group therapy) , σχεδόν έναν αιώνα μετά από την αρχική της εμφάνιση, σχετίζεται με το γεγονός ότι έχει βγει από τα κλειστά κλινικά-νοσοκομειακά πλαίσια στα οποία αρχικά λειτούργησε, στον διάσημο καθηγητή ψυχιατρικής Irvin D. Yalom που την παρουσίασε με τον μοναδικό του τρόπο στο ευρύ κοινό, αλλά και στο γεγονός, ότι οι άνθρωποι συχνά νιώθουμε πιο ασφαλείς όταν είμαστε μέλη μιας ομάδας και λιγότερο όταν είμαστε μόνοι μας!
Στην roē, αναγνωρίζοντας τα πολλαπλά οφέλη του group therapy, έχουμε εξαρχής εντάξει στους κόλπους μας και αυτή την μορφή θεραπείας, καθώς όχι μόνο φαίνεται, αλλά έχει αποδειχθεί και εν τοις πράγμασι, ότι όταν ακούμε ιστορίες άλλων που μοιάζουν πολύ με τις δικές μας εμπειρίες:
α) παίρνουμε θάρρος για να συνεχίσουμε,
β) ανακαλύπτουμε νέους τρόπους αντιμετώπισης των καταστάσεων,
γ) μπορούμε να επικροτήσουμε τον εαυτό μας για τον τρόπο που χειριστήκαμε εμείς την κατάσταση!
Παράλληλα όμως, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την αποτελεσματικότητα της ομαδικής θεραπείας στην αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως για παράδειγμα οι αγχώδεις και τις καταθλιπτικές διαταραχές , αλλά και σε μια πληθώρα περιπτώσεων που μπορεί να ξεκινάει από μια κοινή ανάγκη π.χ. διαζευγμένοι, εθισμένοι στο φαγητό, σεξουαλικά κακοποιημένοι, φροντιστές ατόμων με κάποια σπάνια ή μη ασθένεια, επιζώντες φυσικών καταστροφών, πολέμων, τροχαίων , αλλά και γενικότερα ανθρώπων που μπορεί να μοιράζονται κοινές ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτισμικές ή άλλες εμπειρίες και που η σύμπνοια με άλλους μπορεί να τους βοηθήσει να οργανώσουν καλύτερα την εμπειρία τους.
Πώς λειτουργεί η ομαδική θεραπεία (group therapy);
Ας τα πάρουμε όλα από την αρχή. Πολλοί αναρωτιούνται τι συμβαίνει σε μια ομαδική θεραπεία, τι να περιμένουν από το group therapy, αν χρησιμοποιούνται τεχνικές και αν υπάρχουν κανόνες, για αυτό ας τα πάρουμε όλα από την αρχή!
Κανόνες υπάρχουν σε όλα όσα διέπουν τις ανθρώπινες σχέσεις και μερικοί βασικοί κανόνες της ομαδικής θεραπείας είναι ότι όλοι οι θεραπευόμενοι, χρειάζεται να δεσμευτούν στην συμμετοχή τους στις συνεδρίες, να επιθυμούν την συμμετοχή τους στην διαδικασία, να σέβονται τις θέσεις και τις απόψεις των άλλων μελών και να μην κρίνουν.
Φυσικά σημαντικό ρόλο παίζει η εμπιστευτικότητα και τέλος, το να μοιράζονται τον χρόνο μεταξύ τους και όχι να τον μονοπωλούν!
Αυτό που συμβαίνει στην ομαδική ψυχοθεραπεία, είναι ότι με την βοήθεια του θεραπευτή γίνεται η εισαγωγή ενός θέματος που μπορεί να αφορά σε όλη την ομάδα, ή σε ένα θέμα που μπορεί να απασχολεί ιδιαιτέρως ένα μέλος της ομάδας και αφού αναπτυχθεί η περίπτωση ,όλα τα μέλη μοιράζονται τις σκέψεις τους γύρω από το θέμα!
Το σημαντικό με την ομαδική θεραπεία είναι ότι πολύ γρήγορα, αρχίζουμε να αναγνωρίζουμε στα μέλη της ομάδας, τις διαφορετικές πτυχές του εαυτού μας!
Μπορει με κάποιους να ταυτιζόμαστε και με κάποιους όχι, η ομάδα όμως σταδιακά , μας βοηθάει να αποδεχτούμε την διαφορετικότητα και αυτό είναι το σημαντικό προσωπικό μας όφελος, αφού μας φέρνει πιο κοντά στην αυτογνωσία.
Στην roē αναγνωρίζουμε ότι το group therapy μας βοηθάει να βιώσουμε τα αισθήματα του «ανήκειν» και της αποδοχής, καθώς η κατανόηση , το νοιάξιμο εντός της ομάδας και οι κοινές εμπειρίες, μας μετακινούν από την δυσφορική αίσθηση ότι μάλλον είμαστε ανυπόφορα μόνοι μας…
Στην ομαδική θεραπεία, χρησιμοποιούνται βιωματικές ασκήσεις που δεν περιορίζονται μόνο στον προφορικό λόγο, μπορεί να χρησιμοποιηθούν τρόποι έκφρασης, όπως η ζωγραφική, η γραφή , η μουσική, ο χορός κ.α.
Οι τύποι της ομαδικής θεραπείας – group therapy
Υπάρχουν κλειστές και ανοιχτές ομάδες θεραπείας.
Τις ανοιχτές ομάδες , που είναι και αυτές με τα περισσότερα άτομα συνήθως, μπορεί κάποιος να τις παρακολουθεί , χωρίς να συμμετέχει απαραίτητα σε κάθε συνάντηση. Τις κλειστές ομάδες τις χαρακτηρίζει ο μικρότερος αριθμός συμμετεχόντων, η δέσμευση των μελών στην θεραπευτική διαδικασία και η ουσιαστική συμμετοχή- μοίρασμα σε κάθε συνάντηση, εκτός από σπάνιες περιπτώσεις που συνήθως συν αποφασίζονται μέσα στην ομάδα.
Υπάρχουν και ομάδες υποστήριξης, που μπορεί να αφορούν σε ασθενείς με συγκεκριμένο νόσημα, ανθρώπους που βίωσαν το ίδιο τραυματικό γεγονός, ανθρώπους που έχασαν κάποιον αγαπημένο κ.α.
Φυσικά , τέλος, υπάρχουν και ομάδες ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων, που αφορούν σε ολιγομελείς ομάδες μικρών παιδιών με στόχο την ενίσχυση συναισθηματικών, ψυχικών, κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων των μελών τους.
Ποια τα οφέλη της ομαδικής ψυχοθεραπείας;
Αν και στην αρχή, σχεδόν σε όλες τις ομάδες υπάρχει μια μικρή αμηχανία, με την παρέμβαση του/ των θεραπευτών η αίσθηση αυτή υποχωρεί και τότε η ομάδα, γίνεται αυτό του ορίζει η λέξη. Ένα κλειστό σύνολο ανθρώπων με έναν κοινό σκοπό!
Οι ομάδες παρέχουν έναν ασφαλή τόπο έκφρασης , αφού η εμπιστοσύνη των μελών πως ό,τι λέγεται στην ομάδα, αφορά και μένει στην ομάδα, απελευθερώνει τα μέλη της και τους επιτρέπει να εκφραστούν και να μοιραστούν.
Ο καθένας μέσα στην ομάδα, αισθάνεται ότι δεν είναι μόνος του, αφού πολλά θέματα που νομίζουμε ότι μόνο εμείς έχουμε ζήσει, «ανακαλύπτουμε» όχι μόνο ότι τα έχουν βιώσει και άλλοι , αλλά και τον τρόπο με τον οποίο τα αντιμετώπισαν. Αυτό μας δίνει το διπλό όφελος της ενστάλαξης ελπίδας από την μία και την ανάπτυξη νέων κοινωνικών δεξιοτήτων από την άλλη ,αφού μας προτρέπει να πειραματιστούμε σε νέες συμπεριφορές.
Μέσα στο κλίμα υποστήριξης που η ομάδα δημιουργεί, μαθαίνουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Παράλληλα , τα άτομα της ομάδας μας, πολύ σύντομα, γίνονται οι άνθρωποι που θα μπορούσαν να μας προσφέρουν μια προοπτική που θα μπορούσαμε άνετα να εμπιστευτούμε σε θέματα που μέχρι πριν λίγο τα θεωρούσαμε έως και άλυτα.
Οι ομάδες μπορούν να μας βοηθήσουν να αναπτυχθούμε , καθώς αυτά που μαθαίνουμε για τον εαυτό μας από τους άλλους, μας βοηθάνε να μάθουμε πώς να βάζουμε υγιή όρια στις σχέσεις μας και πώς να ξεπεράσουμε πολλούς από τους φόβους μας.
Τέλος, μας βοηθούν να καταλάβουμε ότι έχουμε φωνή! Δεν είναι για όλους τους ανθρώπους αυτονόητο ότι μπορούν και πρέπει να ακούγονται. Υπάρχουν άνθρωποι που δυσκολεύονται να ακούσουν την φωνή τους μπροστά σε αγνώστους ή να διεκδικήσουν τον χώρο – χρόνο τους ανάμεσα σε άλλους. Η ασφάλεια που παρέχει όμως η ομαδική ψυχοθεραπεία μας βοηθάει να χρησιμοποιήσουμε την φωνή μας και αυτό με την σειρά του, αρχίζει να οικοδομεί την αυτοπεποίθησή μας και μας δίνει την δυνατότητα να νιώθουμε, ότι μπορούμε πραγματικά να ακουστούμε και ότι υπάρχουν κάποιοι που μας απολαμβάνουν όταν το κάνουμε!
Ποιοι θα ωφεληθούν από το group therapy;
Από την ομαδική θεραπεία ανάλογα με τις συνθήκες και το στάδιο της ζωής στο οποίο βρισκόμαστε , μπορούμε εν δυνάμει να ωφεληθούμε όλοι…Σύμφωνα με τον Γιάλομ και το βιβλίο του Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας : «Η ομαδική θεραπεία είναι μια αποτελεσματική μορφή θεραπείας που αποφέρει σημαντικά οφέλη σε όλους όσους συμμετέχουν σε αυτήν». Κάποιες παλαιότερες μελέτες που συνέκριναν την ατομική με την ομαδική θεραπεία, χαρακτήριζαν την ομαδική θεραπεία αποτελεσματικότερη από την ατομική κατά 25% ! Βασική προϋπόθεση όταν μιλάμε για ομαδική θεραπεία (group therapy) πάντως, είναι η καλή επιλογή των θεραπευόμενων, αφού όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ίρβιν Γιάλομ, αν κάποιος ενταχθεί σε μια ομάδα, χωρίς να είναι κατάλληλος για αυτή, δεν είναι σίγουρο ότι θα λάβει το σύνολο των οφελών της εμπειρίας αυτής!
Πώς θα βρω την πιο ωφέλιμη για μένα θεραπευτική ομάδα;
Στην σημερινή εποχή και καθώς μεταβάλλονται διαρκώς οι κοινωνικές και όχι μόνο απαιτήσεις, υπάρχουν ομάδες για μια πληθώρα αναγκών. Και σίγουρα αυτός που ψάχνει θα βρει κάτι να του ταιριάζει και να τον καλύπτει.
Πολλοί ρωτάνε αν η ομαδική θεραπεία γίνεται και online. Η αλήθεια είναι ότι γίνεται, άλλωστε οι συνθήκες των τελευταίων χρόνων και λόγω του κορονοϊού, έφεραν και αυτή την αλλαγή στην ζωή όλων μας, η οποία αποδείχτηκε συμβατή και επιτρέπει και σε άτομα από άλλες περιοχές ή με δυσκολία στην μετακίνηση, να λάβουν τα οφέλη της.
Τέλος, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η πιο ωφέλιμη για τον καθένα θεραπευτική ομάδα είναι αυτή που «ακουμπά» στην ουσιαστική ανάγκη του κάθε ενδιαφερόμενου με φροντίδα, εμπιστοσύνη , νοιάξιμο και ασφάλεια.
Επίλογος
Τα βασικά οφέλη της ομαδικής θεραπείας, είναι η βελτίωση της επικοινωνίας , άρα και των διαπροσωπικών σχέσεων, η αναγνώριση των δικών μας μοτίβων συμπεριφοράς, συναισθημάτων και σκέψεων, η κατανόηση σε ένα πολύ πιο βαθύ επίπεδο των άλλων και κυρίως η υποστήριξη και η ανατροφοδότηση, που μας βοηθάνε να τολμήσουμε προσωπικές αλλαγές μέσα στο ασφαλές περιβάλλον της ομάδας, με την πίστη ότι μπορούμε να μεταφέρουμε τη νέα μάθηση στην ζωή εκτός ομάδας!
Η θεραπευτική ομάδα είναι ένα κοινωνικό εργαστήρι για την απόκτηση δεξιοτήτων, αλλά και την δημιουργία ουσιαστικών σχέσεων. Αν και δεν εμφανίζει άμεσα τα αποτελέσματά της, η ομαδική θεραπεία, θα ανταμείψει όποιον επιμείνει σε αυτήν καθώς η εμπειρία του μοιράσματος και η συνεχής ανατροφοδότηση που προσφέρει στο κάθε μέλος της το καθιστά αμεσότερα έτοιμο για την εφαρμογή των όσων έχει κάνει κτήμα του στον κοινωνικό του περίγυρο.
Στην roē με βαθύ αίσθημα κοινωνικής ευθύνης, αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες και τις τάσεις της εποχής και δημιουργούμε συνεχώς νέα ομαδικά προγράμματα για ενδυνάμωση, προσωπική ανάπτυξη και διαχείριση του δυναμικού μας με τρόπο πιο συμβατό με τις προσωπικές σας απαιτήσεις στο εδώ και τώρα.
Αν θέλετε να δεσμευτείτε σε ένα θεραπευτικό ταξίδι-διαδικασία, όπου θα δέχεστε, αλλά και θα προσφέρετε την υποστήριξή σας στα υπόλοιπα μέλη και θα εργάζεστε με συνέπεια προς την κατεύθυνση των αλλαγών στην προσωπική σας ζωή, η roē θα είναι δίπλα σας!
Δείτε τους 2 κύκλους Α κύκλος & Β κύκλος το σχετικό σεμινάριο με θέμα “Καθρέφτη καθρεφτάκι μου…”
